Gevolgen van mishandeling

Kindermishandeling kan ernstige gevolgen hebben op de ontwikkeling van het kind.Een kind is voor zijn ontwikkeling zowel geestelijk als lichamelijk afhankelijk van de zorg van zijn ouders en/of andere volwassenen.
Deze afhankelijkheid is des te groter naarmate het kind jonger is.
Hoe ouder het kind wordt hoe meer de omgeving ook een invloed heeft.
Hoe beter de lichamelijke en emotionele zorg van de ouder voor het kind, des te groter de kans tot een evenwichtige ontwikkeling. Het kind ontwikkelt daardoor een basisvertrouwen in zichzelf alsook in de ander.
Kindermishandeling kan dit basisvertrouwen aantasten. De buitenwereld wordt daardoor als vijandig ervaren en dit verstoort de sociale omgang met anderen.
Niet elk kind lijdt evenveel onder de gevolgen van kindermishandeling.
De ernst van de gevolgen zijn onder meer afhankelijk van:

• de leeftijd waarop de mishandeling aanvat: hoe jonger het kind des te afhankelijker het is en des te minder het beschikt over eigen geestelijke en lichamelijke mogelijkheden om zich te verdedigen.
• de ernst van de feiten
• de betekenis die deze feiten voor het kind gekregen hebben
• de duur van de mishandeling
• de plicht op geheimhouding
• de impact op de hechting van het kind
• de graad van verwantschap en de emotionele band met de pleger

Beschermend kan zijn dat het kind steun ervaart.
Die steun kan er zijn vanuit de onmiddellijke omgeving. Dat kan een broer, een vriend(in), een ouder, een grootouder, een leerkracht zijn ...
Ook de hulp van een hulpverlener die het opneemt voor het lot van het kind en vanuit zijn positie poogt te helpen kan een wezenlijk verschil maken.
Steun vanuit de directe omgeving en een professionele interventie, kort nadat de mishandeling aan het licht wordt gebracht, kan erg belangrijk zijn voor het vermijden van ernstige lange termijn gevolgen.

De gevolgen kunnen zich uiten op diverse terreinen:
1. Lichamelijke letsels
2. Emotionele gevolgen

1. Lichamelijke letsels

Lichamelijk kindermishandeling kan letsels veroorzaken.

• uitwendige verwondingen: schaafwonden, kneuzingen, blauwe vlekken, snijwonden, brandwonden …
• inwendige verwondingen: letsels van milt en lever, buik
• botbreuken
• verwondingen aan het hoofd: hoofdletsels ten gevolge van geweld kennen een hoog sterftecijfer en zijn momenteel de tweede grootste doodsoorzaak bij jonge kinderen onder de twee jaar!
  Een specifieke vorm van verwonding aan het hoofd zonder dat er uitwendige verwondingen te zien zijn is het Shaken Infant Syndroom (S.I.S.) : door het zeer heftig heen en weer schudden van de baby worden in de hersenen bloedingen veroorzaakt die kunnen leiden tot een blijvende handicap voor het kind.

Seksueel misbruik kan leiden tot letsels aan de geslachtorganen of aan de anus en houdt een risico in op seksueel overdraagbare ziektes oploopt en/of ongewenste zwangerschap.
Ook andere vormen van kindermishandeling zoals lichamelijke verwaarlozing, emotionele mishandeling en verwaarlozing kunnen ernstige gevolgen hebben op lichamelijk vlak.Ernstige emotionele verwaarlozing kan ertoe leiden dat kinderen -ondanks dat ze materieel niets tekort krijgen - een uitgesproken achterstand in hun groei en ontwikkeling krijgen vanwege een tekort aan emotionele voeding: men spreekt dan van psychogene groeiachterstand of non-organic failure-to-thrive.
Lichamelijke verwaarlozing door ondervoeding zorgt voor groei- en ontwikkelingsachterstand bij het kind: we spreken hier dan van organic failure-to-thrive.

2. Emotionele gevolgen

Elke vorm van kindermishandeling laat sporen na in de psychische belevingswereld van het kind. De emotionele gevolgen zijn zeer divers maar kenmerken zich vooral door een
negatief zelfbeeld, een gering gevoel van eigenwaarde en een verstoord vertrouwen in de ander.
De schade aan de emotionele ontwikkeling tijdens de jonge kinderjaren kan op adolescente en volwassen leeftijd uitmonden in (ernstige) gedragsproblemen zoals verslaving, delinquent gedrag…
Psychische problemen kunnen zich o.a. uiten in de vorm van angst en contactstoornissen, psychosomatische klachten en psychiatrische problemen (depressie, dissociatie etc..)

Kindermishandeling kan ook ontwikkelingsstoornissen veroorzaken. Het schaadt dan de emotionele ontwikkeling en de vooruitgang van de motoriek, de groei, de spraak, het taalgebruik en de intellectuele vermogens.
Door de impact van de mishandeling kan het kind moeite hebben om te functioneren in relatie tot leeftijdsgenoten of met andere volwassenen.
Enerzijds zijn er kinderen die thuis niet of nauwelijks de mogelijkheid krijgen om zich te uiten .
Wanneer ze dan elders zijn pogen ze datgene wat ze zelf hebben ondergaan op anderen toe te passen: ze vertonen agressief gedrag, of gaan onaangepast met anderen om. Dit maakt hen niet geliefd bij andere kinderen en volwassenen. Daardoor hebben ze het gevoel nog meer uit de boot te vallen. Ze gaan zichzelf als waardeloos beschouwen.
Wanneer de omgeving de betekenis van dit gedrag niet als dusdanig herkent en enkel bestraffend reageert, kan de negatieve spiraal van een gestoord zelfbeeld zich steeds versterken.
Anderzijds zijn er kinderen die zichzelf zo onzichtbaar mogelijk proberen te maken, zich terugtrekken uit de relatie en het contact met anderen zoveel mogelijk uit de weg gaan, waardoor ze uiteindelijk in een isolement geraken.
Bij beide gedragswijzen ontloopt het kind de kans om positief corrigerende ervaringen en belevingen met anderen op te bouwen.